موتورسیکلت‌ها به عنوان یکی از پرکاربردترین وسایل نقلیه، در مدل‌ها و طرح‌های مختلفی تولید می‌شوند. یکی از مهم‌ترین تفاوت‌ها بین آن‌ها، نوع موتور (انجین) مورد استفاده است که عمدتاً به دو دسته دوزمانه (Two-Stroke) و چهارزمانه (Four-Stroke)  تقسیم می‌شوند. این دو نوع موتور از نظر عملکرد، بازدهی، مصرف سوخت و نگهداری تفاوت‌های اساسی دارند. البته در ابتدای مقاله باید ذکر کنیم که اکثر موتورسیکلت‌های تولید شده در سال‌های اخیر، از نوع چهارزمانه هستند. به عنوان مثال در موتورسیکلت محبوب کمپانی هوندا مدل CB از همین نوع انجین استفاده شده است. برای اطلاع از قیمت شمع موتورسیکلت هوندا CB به این لینک مراجعه کنید. در این مقاله، به بررسی ساختار، مزایا، معایب و کاربردهای هر کدام می‌پردازیم و سپس آن‌ها را با یکدیگر مقایسه خواهیم کرد.

برخی از شمع های مناسب موتور سیکلت هوندا CB:

شمع سوزنی موتور سیکلت NGK CR9E 6263

شمع سوزنی پلاتینیوم موتورسیکلت ان جی کی (NGK) مدل CR7HGP(3595)

۱. موتور دوزمانه: ساختار و عملکرد

موتورهای دوزمانه، همان‌طور که از نامشان پیداست، تنها در دو مرحله (یک دور چرخش میل‌لنگ) عمل احتراق را انجام می‌دهند. این مراحل عبارتند از:

تراکم و احتراق: پیستون به سمت بالا حرکت می‌کند و مخلوط سوخت و هوا فشرده و محترق می‌شود.

تخلیه و مکش: گازهای حاصل از احتراق تخلیه شده و همزمان مخلوط سوخت و هوای تازه وارد سیلندر می‌شود.

مزایای موتور دوزمانه:

نسبت قدرت به وزن بالا: به دلیل احتراق در هر دور چرخش، توان بیشتری تولید می‌کند و برای موتورسیکلت‌های سبک و مسابقه‌ای مناسب است.

طراحی ساده و هزینه کمتر: قطعات کم‌تری دارد و تولید آن ارزان‌تر است.

تعمیرات آسان‌تر: به دلیل ساختار مکانیکی ساده‌تر، تعمیر آن راحت‌تر است.

معایب موتور دوزمانه:

مصرف سوخت بالا: بازدهی احتراق پایین‌تر است و سوخت بیشتری مصرف می‌کند.

آلایندگی بیشتر: دود و گازهای خروجی آن برای محیط زیست مضر است.

عمر کوتاه‌تر: روان‌کاری کم‌تر باعث سایش سریع‌تر قطعات می‌شود.

۲. موتور چهارزمانه: ساختار و عملکرد

موتورهای چهارزمانه، در چهار مرحله (دو دور چرخش میل‌لنگ) عمل احتراق را انجام می‌دهند:

مکش: سوخت و هوا وارد سیلندر می‌شود.

تراکم: مخلوط سوخت و هوا فشرده می‌شود.

احتراق: جرقه شمع باعث انفجار و حرکت پیستون می‌شود.

تخلیه: گازهای حاصل از احتراق خارج می‌شوند.

مزایای موتور چهارزمانه:

بازدهی سوخت بهتر: مصرف سوخت بهینه‌تر و مقرون‌به‌صرفه‌تر است.

آلایندگی کمتر: احتراق کامل‌تر، دود کم‌تری تولید می‌کند.

طول عمر بیشتر: سیستم روان‌کاری مستقل، فرسایش قطعات را کاهش می‌دهد.

کارکرد نرم‌تر: لرزش و صدای کم‌تری دارد.

معایب موتور چهارزمانه:

قدرت کمتر نسبت به وزن: به دلیل احتراق در هر دو دور چرخش، شتاب اولیه کم‌تری دارد.

پیچیدگی و هزینه بالاتر: قطعات بیشتری دارد و تولید آن گران‌تر است.

وزن بیشتر: معمولاً سنگین‌تر از موتورهای دوزمانه است.

۳. مقایسه موتور دوزمانه و چهارزمانه

۴. کاربردهای هر کدام در صنعت موتورسیکلت

موتورهای دوزمانه: به دلیل قدرت بالا و وزن کم، در گذشته در موتورسیکلت‌های اسپرت و آفرود استفاده می‌شدند، اما امروزه به دلیل محدودیت‌های زیست‌محیطی، تولید آن‌ها کاهش یافته است.

موتورهای چهارزمانه: به دلیل مصرف بهینه و آلایندگی کم، در اکثر موتورسیکلت‌های امروزی استفاده می‌شوند.

۵. نتیجه‌گیری و آینده موتورسیکلت‌ها

هر دو نوع موتور دوزمانه و چهارزمانه مزایا و معایب خود را دارند. موتورهای دوزمانه برای کسانی که به قدرت و شتاب بالا نیاز دارند مناسب‌اند، در حالی که چهارزمانه‌ها گزینه‌ای اقتصادی‌تر و سازگارتر با محیط زیست هستند. با پیشرفت فناوری و افزایش قوانین زیست‌محیطی، روند تولید موتورسیکلت‌های چهارزمانه رو به رشد است و حتی موتورهای الکتریکی و هیبریدی نیز در حال جایگزینی هستند.